Ouderenzorg

Er zijn meerdere tandheelkunde collega’s actief in de bejaardencentra of verpleegtehuizen, maar op dit moment merk ik dat dit nog veel te weinig gebeurt.  Vaak gingen de ouderen met eigen tanden en kiezen nog ieder jaar of halfjaar naar de tandarts of mondhygieniste in de woonplaats.
Maar wanneer men naar het bejaardenhuis of verpleegtehuis gaat is het vaak logistiek lastig om weer naar de tandarts terug te gaan. Wanneer de familie deze taak uitvoert is dit nog wel realiseerbaar.

Mondzorg in het verpleegtehuis

Met de monden in de ouderenzorg is het dramatisch gesteld, ook dit is vaker in het nieuws bekend gemaakt. Doordat de tandheelkundige zorg in ons land steeds beter wordt, merk je dat steeds meer ouderen hun eigen gebit kunnen behouden.
Zo had ik laatst  tijdens mijn screeningsronde van de 10 bewoners, 7 mensen met eigen tanden en kiezen. Ook merk ik dat er veel mensen zijn met een prothese op implantaten. Implantaten zijn een mooie techniek, maar eisen ook een goede gebitsreiniging iedere dag. Veel collega mondhygienisten zien in dat de tandheelkundige zorg bij de ouderen moet verbeteren.
Wat zij dan doen is alle mensen persoonlijk helpen, en vaak gebeurt dit mobiel.
Met mobiel bedoel ik dat je alle apparatuur die je nodig hebt als mondhygieniste of tandarts meeneemt naar de mensen thuis of het tehuis.
Vaak zitten de spullen in speciaal daarvoor gemaakte koffers.
Zo kan je mechanische apparatuur als een boor, afzuiger of ultrasoon tandsteenverwijderaar mobiel meenemen.

Het probleem zit hem voor een deel in de dagelijkse verzorging door de verpleegkundigen.
Zo geven wij een speciale workshop en cursus voor degene die zijn aangewezen als aandachtsvelder. Op iedere afdeling wordt iemand aangewezen als aandachtsvelder, dit zijn vaak de dames of heren die zich betrokken voelen tot de tandheelkundige zorg. Deze persoon volgt in een dagdeel een cursus bij ons waarin alles wordt besproken wat nodig is. Zo laten wij met powerpoint en plaatjes zien wat mondproblemen zijn en hoe je die kunt herkennen. Helaas komen pijnklachten, ontstekingen en mondschimmels erg vaak voor.
We leren deze aandachtsvelders hoe zij zelf het beste een goede gebitsreiniging kunnen uitvoeren bij de mensen, welke producten ze het beste kunnen kiezen.
Ook het doen van een mondonderzoek tijdens deze verzorging hoort daarbij.
Zodat zij zelf op de afdeling problemen bij de mensen kunnen herkennen en daarnaar kunnen handelen. Zoals bijvoorbeeld het regelen van een afspraak bij de tandarts. Tijdens deze workshop oefenen de mensen van alle afdelingen dit op elkaar. Na deze workshop is het de bedoeling dat de aandachtsvelders hun kennis overdragen op al de collega’s op de afdeling.

Ook helpen wij de zorgtehuizen zelf met het opzetten van de tandheelkundige zorg in hun huis. Zo zorgt ieder huis voor spullen en voorzieningen. Ieder huis maakt een eigen mondzorgkar. De kar die vroeger vaak als medicijnkar diende heeft veel vakjes, lades en opbergruimte. Deze kar bevat alles wat wij nodig hebben tijdens een bezoek. Zo zitten daar instrumenten in, tandenborstels, protheseborstels en bakjes. Maar ook ragers, fluoride, en anti-bacteriele middelen.
Sommige van onze huizen vinden het een prachtige service naar de mensen toe, zij schaffen zelfs tweedehands tandartsstoelen aan zodat wij in een leegstaande ruimte onze behandelingen kunnen uitvoeren.

Ouderenzorg-mondhygienist

Screening

Wanneer wij de mensen voor een eerste keer ontmoeten doen we een screening.
Dit is vergelijkbaar met de controle van de tandarts.
Met mijn uitrusting: lees handschoenen, mondkapje en mijnwerkerslamp op mijn hoofd kan ik alles goed bekijken.
Op de screeningsformulieren vul ik alle informatie in die nodig is.
ik noteer alles wat ik zie in de mond, net als bij een normale behandeling in de tandartspraktijk.
Zijn het eigen tanden en kiezen, zit daar een uitneembare voorziening in? zoals bijvoorbeeld een frame. Hebben mensen implantaten, gaatjes of kroon en brugwerk.
We maken een behandelplan, is het nodig om vaker de persoon te zien omdat er bijvoorbeeld problemen zijn.
Wanneer er spoed is, bijvoorbeeld een pijnklacht die wij als mondhygieniste niet zelf kunnen oplossen zorgen we dat er iemand meegaat naar de tandarts.
Veel van onze patienten in de verpleegtehuizen zijn zwaar of licht dementerend.
Een behandeling door een tandarts zou dan veel te inspannend kunnen zijn.
Ook als mensen erg zwak of ziek zijn is dit dan niet altijd mogelijk.
Soms hebben we te maken met agressie bij zwaar dementerende mensen, deze  mensen zijn zo moeilijk voor de verpleegkundigen dat poetsen niet altijd lukt.
In dit soort situaties is het dan roeien met de riemen die je hebt.
Ik vind het werken in de verpleegtehuizen daarom een enorme uitdaging!
De dagen zijn niet te vergelijken met de werkdagen in de normale tandartspraktijk.

Behandeling in de stoel en nacontroles

Wanneer we alle screenings gedaan hebben, kunnen we vervolgplanningen maken.
Iedere 4 maanden bezoeken wij de bewoners.
De mensen met een kunstgebit oftewel prothese zien we dan voor controle in hun eigen woning.
We kijken of er byzonderheden zijn als bijvoorbeeld drukplekken, wonden of pijnklachten.
We maken de prothesen goed schoon en kijken of iedere bewoner alle spullen heeft die nodig zijn.
Iedere bewoner krijgt voorzieningen van het huis.
Dit zijn tanden/protheseborstels, tandpasta, en prothesebakjes.
Wanneer mensen hun eigen gebit hebben, zien wij ze voor gebitsreiniging in de stoel.
De mensen die in hun rolstoel zitten kunnen daarin behandeld worden.
Wanneer er een stoelsessie gepland staat voor een hele dag, nemen wij veel spullen mee.
Zo heeft Nannette alle spullen mobiel tot haar beschikking.
We werken met een mobiele afzuiger, ultrasoon gebitsreinigingsapparaat, en polijstborstel.
Verder zijn er ontzettend veel andere kleine spullen nodig.
Wij werken altijd met een assistent, dit is vaak een van de aandachtsvelders.
Deze personen kennen de bewoners goed, en weten hoe zij om moeten gaan met eventueel moeilijk gedrag. Zij halen de bewoners en noteren gegevens voor ons in de kaart.

De ervaring van de bewoners

De voornaamste reden dat ik graag werk met ouderen, is hun reactie na de tandheelkundige zorg.
Ik merk dat de bewoners deze extra zorg enorm waarderen.
Veel bewoners klagen ook dat de gebitsreiniging tijdens de wasbeurt niet altijd meegenomen wordt.
Jong of oud, iedereen wordt blij van een gezonde en schone mond.
Ook merk ik dat wanneer wij bij de mensen langskomen, de verhalen van vroeger heel graag verteld worden.
Zo is bijvoorbeeld de schooltandarts een veelbesproken onderwerp.
Veel mensen gruwelen nog als zij denken aan de behandelingen zonder verdoving.
In de regio waar ik werk zijn de ouderen meestal heel zuinig geweest op hun gebit.
Veel mensen hebben veel tijd en geld geïnvesteerd in hun gebit.
Zij worden dan ook erg blij als wij hun mooie kronen en restauraties komen verzorgen.
Zo mocht ik laatst van een 91 jarige dame een gebreide sjaal uitzoeken omdat zij vond dat zij goed geholpen was.
Dan maakt mijn hart van binnen een vreugde sprongetje!

Mijn doel!

Met de toenemende vergrijzing in ons land, ben ik bang dat de ernstige situaties die ik tot nu toe heb gezien nog meer ga tegenkomen. Zolang we onze ogen sluiten is het probleem er niet.
Maar dat is natuurlijk niet de oplossing.
Ik denk dat het belangrijk is dat er meer tandartsen en mondhygienisten zich landelijk gaan inzetten voor de ouderen in ons land.
Ik weet dat de opleiding Mondzorgkunde in Amsterdam daar al deels mee bezig is.
Zij proberen de jonge studenten te motiveren voor ouderen mondzorg en zorgen voor een korte stageperiode.
Zo hoorde ik laatst dat zich 150 mondhygienisten in totaal tot de vakgroep ouderenzorg van de Nederlandse vereniging van mondhygienisten hebben gevormd.
Dit is natuurlijk landelijk gezien een treurig aantal!
Mijn doel is mij nog meer te kunnen inzetten voor de ouderen in de verpleegtehuizen.
Ook de afwisseling met de algemene praktijk vind ik erg leuk.
Voor de toekomst denk ik dat er minder bejaarden naar een verzorgings/ en of bejaardenhuis zullen gaan. Dus de ouderen in ons land zullen langer thuis blijven wonen.
De mensen zijn vaker minder mobiel dan ze zouden willen.
Zoals bijvoorbeeld in mijn woonplaats zijn weinig voorzieningen voor ouderen.
Waarschijnlijk zal ik als mondhygienieniste deze doelgroep ook meer moeten opnemen in de zorg.
De mensen zullen dan mobiel moeten worden geholpen in hun eigen huis.

Ouderenzorg-mondhygienist-Donna